Giải đáp: Khả năng dự trữ buồng trứng là bao nhiêu?

Dự trữ buồng trứng là gì?

Dự trữ buồng trứng mô tả số lượng nang noãn còn lại trong buồng trứng. Chỉ số này nói lên khả năng sinh sản của người phụ nữ.

Hình ảnh về buồng trứng của phụ nữ

Số lượng nang noãn của người phụ nữ được sinh ra và đạt tối đa là 6 – 7 triệu trong thời kỳ bào thai, sau đó không sản xuất thêm nữa. Ngay sau khi sinh ra, một bé gái có khoảng 1 – 2 triệu nang noãn ở 2 buồng trứng sau đó giảm xuống còn khoảng 300.000 – 500.000 nang noãn ở tuổi dậy thì.

Có thể nói tuổi của các nang noãn cũng gần như tương ứng với tuổi của người phụ nữ. Vì vậy tuổi của người phụ nữ càng lớn dần thì các nang noãn cũng càng giảm dần về số lượng cũng như về chất lượng.

Từ sau 30 tuổi, số nang noãn có xu hướng giảm nhanh hơn và tỷ lệ bất thường noãn cũng tăng nhanh. Đến khoảng sau 35 tuổi, tốc độ suy giảm này còn tăng nhanh hơn nữa. Điều này dẫn đến khả năng sinh sản của người phụ nữ bị suy giảm nhiều: giảm khả năng có thai, đồng thời tăng tỷ lệ sẩy thai, tăng tỷ lệ bất thường của trẻ cũng như tăng biến chứng trong thai kỳ.

Ngoài ra dự trữ buồng trứng còn giảm do những nguyên nhân khác như:

+ Phẫu thuật bóc u nang, đặc biệt u lạc nội mạc tử cung

+ Phẫu thuật can thiệp vùng chậu

+ Điều trị xạ trị, hóa trị

+ Một số bệnh lý di truyền và bệnh tự miễn.

Hình ảnh về dự trữ buồng trứng

Trong khi đó, độ tuổi càng lớn thì dự trữ buồng trứng càng giảm. Chính vì vậy, việc xác định dự trữ buồng trứng có vai trò rất quan trọng trong việc đánh giá và tiên lượng khả năng sinh sản của người phụ nữ.

Đánh giá dự trữ buồng trứng bằng cách nào?

Để dự đoán dự trữ buồng trứng có rất nhiều cách khác nhau:

+ Cách đơn giản nhất là dựa trên tuổi của người phụ nữ. Vì theo sinh lý khi càng lớn tuổi số lượng nang noãn còn lại trong buồng trứng sẽ càng giảm.

+ Những cách khác để đánh giá dự trữ buồng trứng như đếm số nang có hốc đầu chu kỳ trên siêu âm AFC (Antral Follicle Count), xét nghiệm nội tiết đo chỉ số AMH (antiMullerian Hormone) hay đo nồng độ FSH (Follicle Stimulating Hormon) vào ngày 2 chu kỳ.

+ Cách đếm AFC thường được thực hiện bằng siêu âm đầu dò vào ngày 2 chu kỳ. Bác sĩ sẽ quan sát hai buồng trứng và đếm các nang noãn có hốc được chiêu mộ đầu chu kỳ có kích thước 2-9 mm. Nếu AFC < 5 nang thì được đánh giá là giảm dự trữ buồng trứng.

+ Cách định lượng nồng độ nội tiết FSH cũng được thực hiện đầu chu kỳ vào ngày 2. FSH sẽ thay đổi theo từng giai đoạn phát triển của nang noãn. Bình thường đầu chu kỳ nồng độ FSH thấp (FSH < 10 IU/mL) và còn nhiều nang noãn nhỏ (nang có hốc) trên buồng trứng. Giữa chu kỳ, FSH tăng lên và các nang noãn được chọn lọc để chỉ còn một nang phát triển. Nếu FSH đầu chu kỳ tăng (FSH > 10 mIU/mL) chứng tỏ buồng trứng đang giảm dự trữ.

+ Cách đánh giá chỉ số AMH, AMH được tiết ra bởi các tế bào hạt của nang noãn và có liên quan trực tiếp với số lượng nang noãn nguyên thủy trong buồng trứng. Nồng độ AMH sẽ hằng định, không thay đổi theo chu kỳ kinh nên có thể thực hiện vào bất kỳ ngày nào của chu kỳ kinh. AMH < 2.1 ng/ml là giảm dự trữ buồng trứng. AMH < 0.7 ng/ml là giảm dự trữ nhiều và đáp ứng kém với thuốc kích thích buồng trứng.

Xét nghiệm AMH để đánh giá dự trữ buồng trứng

So với FSH thì chỉ số AMH có độ nhạy và độ đặc hiệu cao hơn cũng như thuận tiện hơn vì có thể xét ngiệm vào bất kỳ thời điểm nào. AMH cũng chính xác hơn đếm AFC vì AFC mang tính chủ quan phụ thuộc vào máy siêu âm và bác sĩ siêu âm. Ngoài ra AFC cũng giống như xét nghiệm FSH chỉ thực hiện được vào ngày thứ 2 chu kỳ.

Nói chung, trong phụ khoa thực hành hiện nay, việc kiểm tra dự trữ buồng trứng trở nên quan trọng và được quan tâm nhiều hơn so với trước đây. Vấn đề này càng trở nên bức thiết khi  mong muốn có con của người phụ nữ càng tăng và đây lại là xu hướng diễn ra tại nhiều nước trên thế giới, trong đó có Việt nam.

Thu Hà (T/h)